Dat er een macro-economische economische dip komt is wel duidelijk, maar wanneer en hoe groot wordt die? Dat was het thema waarover het panel van economen hun gedachten lieten gaan tijdens het plenaire ochtendprogramma van de BeleggersFair op 10 november: Elwin de Groot (hoofd macrostrategie bij Raboresearch), Edin Mujagić (hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer) en Hans Stegeman (hoofdeconoom bij Triodos Bank).

Voor de duidelijkheid: de Europese economie zit al in een dip en de markten hebben dit grotendeels al verteerd. Het is echter de aankomende dip in Amerika die de wereld met enige zorgen tegemoet ziet.

De economen verschillen van mening hoe erg dit gaat worden. Stegeman en Mujagić vrezen grote gevolgen. Mujagić denkt vooral aan een recessie die anders zal zijn dan die in het verleden. “Als je een recessie meemaakt, loopt werkloosheid op en gaat overheid normaal gesproken stimuleren. Politiek ligt dat momenteel echter moeilijk in VS. Centrale banken moeten de rente verlagen om de economie een boost te geven, maar vraag is of de Fed dat zal doen. De inflatie is namelijk structureel te hoog. Er is dus weinig ruimte om de rente te verlagen.”

De Groot denkt dat de dip mild kan uitvallen, omdat de arbeidsmarkt momenteel goed draait. “Ik verwacht geen diepe recessie, maar wel een langgerekte recessie. Wellicht zullen centrale banken geen renteverlagingen doorvoeren, maar zullen ze op andere manieren ingrijpen. Bijvoorbeeld door het inzetten van kwantitatieve verruiming. De druk op landen is groot om veel geld te besteden, bijvoorbeeld voor defensie. Dat kan alleen als rente niet te veel oploopt. De oplossing is om meer liquiditeit in het systeem te pompen.”

Mujagić gelooft dit ook: “Het opkopen van staatobligaties door centrale banken is niet zo onconventioneel als vroeger meer. Het is een standaard instrument geworden.” Wat betekent dit voor Europa? “Kijk naar de handelswijze van de Fed. Wat de Fed doet, gaat ECB een of anderhalf jaar later ook doen.”

Geopolitieke spanningen

De geopolitieke spanningen blijven bestaan door de oorlogen in Oekraïne en Israël. Met name de oorlog in Oekraïne vindt Stegeman ‘spannend’ omdat dit zo dichtbij Europa plaatsvindt. “Potentieel kan het Europese landen uit elkaar drijven en dat ga je terugzien op de kapitaalmarkten. De Groot: “Europa heeft bovendien al 30 miljard euro gecommitteerd aan Oekraïne. Het risico zal nog verder toenemen als Donald Trump opnieuw wordt gekozen als president van Amerika en als VS zich daardoor meer zal terugtrekken van het conflict.”

VS is een afbrokkelende wereldmacht

Alles wat Amerika doet blijft heeft per definitie gevolgen voor de rest van de wereld. Het staat voor de drie economen vast dat de VS voorlopig wel de grootste en machtigste economie blijft, én de dollar blijft extreem dominant. Maar er wordt wel aan de stoelpoten gezaagd door China en andere landen, stelt De Groot. “Handel die oorspronkelijk in dollars plaatsvind wordt langzaam door andere munten ingenomen.”

Krijgen we een herschikking van de economische verhoudingen in de wereld? Daarvoor is het nu nog wat te vroeg. Maar toch. Stegeman: “De VS is een afbrokkelende wereldmacht, met een grote schuldpositie. Het is een land met problemen. Een teloorgang van een wereldmacht gaat nooit gepland. En als er eenmaal alternatieven zijn voor bijvoorbeeld de dollar, dan kan zo’n dynamiek sneller ontstaan.”

De Groot denkt dat de yuan kans maakt om het over te nemen van de dollar. Mujagić ziet dit niet gebeuren. “Stel, je betaalt met yuans, wat doe je er mee? China is geen democratie en heeft een niet-onafhankelijke rechtspraak. Ik geloof eerder dat de euro het van de dollar zal overnemen als wereldmunt.”

Innovatie en klimaat

2024 wordt misschien niet het beste beleggingsjaar met een economische dip op de loer. Maar Mujagić stelt dat je als belegger vooral naar de lange termijn moet kijken. “Periodes met economische teloorgang als deze hebben we ook in het verleden meegemaakt. Zonder uitzondering zijn dit ook kraamkamers van betere tijden. 2024 kan lastig worden, maar als je verder kijkt zie ik het vooral positief in. Neem ook de klimaatverandering: dat kun je zien als een uitdaging waar de wereld op wacht. Als hier innovaties voor worden gevonden kan dit zeer positief uitpakken voor de economie.”

Stegeman waarschuwt: “Hoop op innovatie die er nog niet is, is geen goede strategie. Innovatie leidt ook niet altijd tot betere rendementen. Zoals het er nu voor staat hebben we nog geen economie uitgevonden die groeit terwijl klimaatprobleem wordt opgelost.”

De Groot deelt het langetermijnoptimisme van Mujagić. Maar op de korte termijn werkt het economische klimaat innovaties tegen. “De kosten om een windturbine te bouwen zijn met 40% gestegen. We willen vaak alles aan de markt overlaten. Ik denk toch dat er een situatie gaat komen waarin ook de overheid haar rol zal gaan opeisen.”